Οι Μέρες του Σκύλου

Στην Κορέα, οι τρεις πιο ζεστές μέρες του χρόνου ονομάζονται Σαμπόκ ή Μποκνάλ, και είναι γνωστές ως «Μέρες του Σκύλου». Οι ακριβείς ημερομηνίες διαφέρουν κάθε χρόνο, όμως πρόκειται για τρεις ημέρες του Ιουλίου και του Αυγούστου, με διαφορά ένα διάστημα περίπου δέκα με είκοσι ημερών μεταξύ τους. Η πρώτη από τις τρεις μέρες ονομάζεται Chobok, η πρώτη Μέρα του Σκύλου, και για το 2022 θα είναι στις 16 Ιουλίου. Η δεύτερη μέρα, η μεσαία Μέρα του Σκύλου, ονομάζεται Jungbok και θα έρθει μετά από περίπου 10 ημέρες. Τέλος, η τρίτη και τελευταία Μέρα του Σκύλου ονομάζεται Malbok και έρχεται συνήθως στις αρχές με μέσα Αυγούστου.

Σύμφωνα με το αρχείο των Κορεατικών Εποχιακών Εθίμων, που δημοσιεύτηκε το 1849, η έννοια του Σαμπόκ εισήχθη στην Κορέα από την Κίνα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τσιν (221 π.Χ - 206 π.Χ.). Ο κινέζικος χαρακτήρας «bok», από τον οποίο παίρνουν τα ονόματά τους αυτές οι μέρες εμφανίζει ένα χαρακτηριστικό στο οποίο ένας άνθρωπος είναι ξαπλωμένος στο έδαφος σαν σκύλος, υποδηλώνοντας ότι η ζέστη του καλοκαιριού είναι συντριπτική και δεν επιτρέπει να μπει η φθινοπωρινή δροσιά.

Στην Κορέα θεωρούν πως για να αποφύγουν τυχόν προβλήματα υγείας λόγω της ζέστης πρέπει να τρώνε πιο υγιεινά φαγητά που αναζωογονούν το σώμα τις ζεστές μέρες και ανανεώνουν την αντοχή. Μια κορεάτικη παροιμία λέει «Πολέμα τη ζέστη με ζέστη» (이열치열). Έτσι, παρόλο που η ζέστη είναι υπερβολική, οι Κορεάτες τρώνε ζεστή σούπα κατά τη διάρκεια του Σαμπόκ. Θεωρητικά, τρώγοντας ζεστή σούπα ιδρώνουμε και καθώς αυτός είναι ο φυσιολογικός τρόπος για να ρίχνει το σώμα τη θερμοκρασία, βοηθάμε την φυσική διαδικασία. Αντιθέτως, τα κρύα λουτρά πιστεύεται ότι κάνουν τους ανθρώπους πιο αδύναμους.

Η πιο δημοφιλής επιλογή είναι η σούπα samgyetang, δηλαδή κοτόσουπα με τζίνσενγκ, η οποία φτιάχνεται με ένα ολόκληρο κοτόπουλο γεμιστό με σκόρδο, γλυκό ρύζι, τζίτζιφα και τζίνσενγκ [τζίνσενγκ = sam, κοτόπουλο = gye, σούπα = tang].

Κατά το Σαμπόκ , οι Κορεάτες οργανώνουν εκδρομές με φαγητό και ποτό σε κάποια κοντινή κοιλάδα ή δάσος. Στην Σεούλ, συγκεντρώνονται σε μια κοιλάδα στο Samcheong-dong για να πιούν νερό από το πηγάδι Seongjo και να πλύνουν το σώμα και τα μαλλιά τους στο ρέμα. Σύμφωνα με το έθιμο, το πλύσιμο των μαλλιών με φυσικό νερό πηγής βοηθάει στη θεραπεία δερματικών παθήσεων και στην πρόληψη των εγκεφαλικών.

Παλαιότερα, κατά τη διάρκεια της εποχής Τζοσεόν, όταν ο πάγος ήταν ένα σπάνιο υλικό, διαθέσιμο μόνο στους πλούσιους και όσους είχαν θέσεις επιρροής στην κυβέρνηση, οι βασιλιάδες του Τζοσεόν (1392-1910) χάριζαν στους υψηλόβαθμους υπουργούς βοδινό κρέας και πάγο ως δώρο για να παραμείνουν υγιείς. Οι απλοί άνθρωποι, όμως, έπρεπε να καταφύγουν σε άλλες μεθόδους για να καταπολεμήσουν τη ζέστη, οι περισσότερες από τις οποίες παραμένουν δημοφιλείς μέχρι σήμερα. Για παράδειγμα, η κατανάλωση καλοκαιρινών φρούτων όπως το καρπούζι και το κορεάτικο πεπόνι (Chamoe), ή καταφεύγοντας στις κοιλάδες των βουνών όπου μπορούσαν να δροσιστούν σε ένα ρυάκι. Στις παραθαλάσσιες περιοχές συνηθίζονταν τα ζεστά αμμόλουτρα στην παραλία. 

Αρκετά διαδεδομένη ήταν η πρακτική του Takjok, ένας παραδοσιακός τρόπος αντιμετώπισης της ζέστης του καλοκαιριού πηγαίνοντας σε ένα ρέμα σε μια κοιλάδα του βουνού και βουτώντας μόνο τα πόδια στα δροσερά νερά του. Το έθιμο ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στις τάξεις των Κομφουκιανών λογίων κατά την περίοδο Τζοσεόν, καθώς δεν τους επιτρεπόταν να γυμνώσουν το σώμα τους δημόσια. Με αυτόν τον τρόπο, ανακάλυψαν ότι τα πόδια ήταν πολύ ευαίσθητα στις αλλαγές της θερμοκρασίας και μόνο η βύθισή τους στο ρέμα ήταν αρκετή για να ανακουφιστεί ολόκληρο το σώμα. Επιπλέον, υπήρχε η πεποίθηση ότι το νερό που ρέει διεγείρει τα ενεργειακά κανάλια του σώματος που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη γενική υγεία του ατόμου. Η πρακτική του να βυθίζει κανείς τα πόδια του στο δροσερό ρέμα δεν ήταν μόνο ένας τρόπος απόδρασης από τη ζέστη του καλοκαιριού, αλλά και ένας τρόπος εξαγνισμού του νου και ανάπτυξης των πνευματικών ικανοτήτων. Δεν ήταν λίγες οι φορές που η συγκεκριμένη πρακτική αποτέλεσε θέμα για ποιήματα και πίνακες.

Τέλος, στις αγροτικές κοινότητες το Σαμπόκ  είναι ιδιαιτέρως σημαντικό, επειδή ο ζεστός καιρός βοηθάει τη γρήγορη ανάπτυξη του ρυζιού. Σύμφωνα με τη λαϊκή πεποίθηση, το ρύζι γίνεται ένα χρόνο μεγαλύτερο την 1η μέρα του Σαμπόκ, γι’ αυτό οι αγρότες συνήθιζαν να κάνουν μια τελετή που ονομάζεται bokje, κατά την οποία προσέφεραν κέικ ρυζιού στις θεότητες της γεωργίας και προσεύχονταν για άφθονη σοδειά.

Ανάλογα με τον καιρό του Σαμπόκ  προέβλεπαν ποια θα ήταν η σοδειά της χρονιάς. Στην Jeolla και στο Μπουσάν, η βροχή του Σαμπόκ  θεωρούνταν ευοίωνη, ενώ στην Gangwon μια καταιγίδα σήμαινε κακή συγκομιδή φρούτων. Μια δημοφιλής παροιμία λέει: «Η βροχή του Σαμπόκ κάνει τα κορίτσια της Boeun να κλαίνε». Boeun ονομάζεται μια περιοχή διάσημη για τις φυτείες χουρμάδων, που αρχίζουν να καρποφορούν γύρω στην εποχή του Σαμπόκ. Η βροχή μπορεί να έχει άσχημο αποτέλεσμα και να φέρει μια φτωχή σοδειά, αφήνοντας τις αγροτικές οικογένειες με μικρό εισόδημα, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει τις προοπτικές γάμου ενός ανύπαντρου κοριτσιού.

Κλείνοντας την μικρή αναφορά στις Μέρες του Σκύλου, και εφόσον έχουμε ένα πολύ ζεστό καλοκαίρι μπροστά μας, είναι μια ευκαιρία να δοκιμάσουμε να αντιμετωπίσουμε την ζέστη με τον κορεάτικο τρόπο. Ας δούμε λοιπόν, μια αρκετά εύκολη συνταγή για samgyetang.

Πηγές

Encyclopedia of Korean Seasonal Customs, The National Folk Museum of Korea, 2010, σελ. 183-188

https://wikipredia.net/el/Festivals_of_Korea

Φωτογραφίες

https://folkency.nfm.go.kr/kr/topic/detail/4130

Encyclopedia of Korean Seasonal Customs, The National Folk Museum of Korea, 2010, σελ. 187

[Η Πρεσβεία της Κορέας δεν είναι υπεύθυνη για την εγκυρότητα του περιεχομένου και οι απόψεις και συστάσεις που διατυπώνονται αντιπροσωπεύουν τα εμπλεκόμενα άτομα (συντάκτης του κάθε άρθρου) και δεν αποτελούν άποψη ή σύσταση της Πρεσβείας της Κορέας]